Utfordringa etter valet i Frankrike
Vi vidareformidlar eit intervju av Tempest med den franske sosialisten John Mullen om utfordringane for venstresida.
Tempest Collective: Kva meiner du er dei viktigaste lærepengane frå sumaren sin valprosess? Gitt at Marine Le Pen sitt Rassemblement National (RN) fekk flest stemmer (over 10 millionar) i begge rundane av valet, trass i at dei ikkje vann fleirtal av seta i parlamentet, ser du på resultatet av andre runde som eit nederlag for høgreekstremismen?
John Mullen: Du må sjå på dynamikken i situasjonen. Det som såg ut som ei ustoppelig oppstiging til makta for fascistane, blei pressa tilbake av den største mobiliseringa mot dei på fleire tiår.
Andre runde var ein viktig taktisk siger for venstresida og for arbeiderklassen. Jamne meiningsmålingar spådde at RN ville vinne fleire seter enn noko anna parti, og kanskje til og med sikre eit fleirtal i parlamentet, men dei enda opp på tredjeplass. Men høgreekstremismen vil berre vere svekkja ei kort stund.
Fire parti på venstresida danna ei koalisjon — Nouveau Front Populaire, den nye folkefronten (NPF), som bestod av kommunistane, sosialistane, dei grøne og La France Insoumise (Frankrike i opprør) — og dei vart einige om eit nokså radikalt minimumsprogram for regjeringa på rekordtid. Det er sant at dei var under enormt press frå grasrota (utanfor bygningen der forhandlingane fann stad, hadde hundrevis samla seg for å rope slagord om eining). Resultatet er at vi ikkje har ei fascistisk regjering.
Dei politiske gruppene som var (og er) motstandarar av koalisjonen, må ein tenkje seg meiner at det spelar liten eller ingen rolle kven som sit i regjeringa. Sidan Marine Le Pen sitt parti har erklært at dei ønskjer at hijab skal bli forbode på alle offentlege stader, at kommunale bustadar berre skal vere for franske statsborgarar, og at visse offentlege jobbar skal vere stengde for folk med dobbelt statsborgarskap, kan ein tenkje seg at det finst få muslimar eller personar frå etniske minoritetar i Frankrike som er spesielt avslappa over dette. Sjølv ei mindretalsregjering kontrollerer politiet og skulane, og fascistiske ministrar med ansvar for desse områda ville vere eit demoraliserande mareritt for vår klasse.
Grunnen til at eg snakkar om ein taktisk siger, er at fascistane framleis er veldig sterke. Dei har om lag 140 parlamentsmedlemmer (fleire dusin meir enn før), og dei fekk ti millionar stemmer. Behovet for ei stor, antifascistisk rørsle som kan gå til offensiv mot dei, er tydeleg.
For tida er Nasjonal Samling (NR) veldig svak på bakkenivå. I mange byar har dei nesten ikkje nokon partistruktur, og dei har ikkje organisert ein gatemarkering med meir enn 10 000 deltakarar på fleire tiår. På den årlege konferansen sin merka NR-leiinga at i tillegg til å halde fram med den lange marsjen gjennom institusjonane og deira oppheng på respektabilitet, må dei absolutt byggje lokalt. Det ville vere fullt mogleg for antifascistar å stogge dei med omfattande kampanjar av opplysning og trakassering.
Sidan NR har konsentrert seg om ein parlamentarisk strategi, i håp om å vinne makt i institusjonane for deretter å la ei masse av gatekrigarar kome til, er det spesielt feil tidspunkt å hevde at val ikkje har noko tyding.
TC: Tidlegare denne månaden oversåg president Emmanuel Macron, sjølv ein figur for autoritær nyliberalisme, opprettinga av den nye regjeringa etter valet, i strid med historisk presedens. Macron la til rette for at ein ny regjering blei leia av ein statsminister (Michel Barnier) frå det tradisjonelle sentrum-høgre partiet, Republikanarane, som kom på fjerdeplass. Ved å gjere dette nekta Macron å late NFP, med flest seter i parlamentet, forsøkje å danne regjering. Korleis vurderer du stabiliteten til denne regjeringa, og kva rolle må NFP, La France Insoumise og kreftene på den revolusjonære venstresida no spele? Kva har reaksjonen frå venstresida og frå arbeiderklassen vore på Macron si avgjerd?
JM: Sjølv om den noverande krisa er ein som brenn sakte, er det den djupaste krisa i landet sidan 1968. Grunnlova forbyr nyval i parlamentet før neste juni, så vi vil sjå svake mindretalsregjeringar, raskt skiftande alliansar og mykje rom for utanomparlamentarisk oppstand.
Barnier si regjering er full av reaksjonære som kopierer idear frå RN. Men Macron ville ha føretrekt ein meir stabil venstre-høgre koalisjon, og er misnøgd med at (så langt) venstrekoalisjonen, den nye folkefronten (NFP), har halde stand.
Alle politiske organisasjonar og alliansar i landet er skjøre, inkludert Barnier-regjeringa. Det tok lang tid for han å velje ministrar, og tilsynelatande måtte han truge med å gå av for at Macron skulle godta lista hans. Ministrane kranglar allereie offentleg om kor vidt RN er eit legitimt demokratisk parti eller ikkje.
NFP har reagert ved å insistere på at Macron foraktar demokratiet, og at Lucie Castets, den avtalte kandidaten frå NFP til statsminister, skulle ha blitt utnemnd. Likevel ønskte nesten halvparten av nasjonalkomiteen til sosialistpartiet å bryte venstrealliansen og stemde for å støtte ein kompromiss-statsminister, Bernard Cazeneuve.
For meg verkar det essensielt at heile venstresida forsvarer den svært avgrensa demokratiet vi har under kapitalismen. Det betyr noko om Macron respekterer vala eller ikkje. La France Insoumise (men ikkje resten av NFP) fører kampanje for å stille Macron for riksrett for å ikkje respektere demokratiet. Dette er eit sunt og populært krav. Reaksjonane frå revolusjonære har variert, men trist nok har nesten ingen av gruppene støtta kampanjen for riksrett.
Då det gjeld andre viktige spørsmål om strategi, er dei ytste venstreorganisasjonane langt frå samstemte. Ei av dei større gruppene, Le Nouveau Parti Anticapitaliste — Det nye antikapitalistiske partiet (NPA), har slutta seg til NFP som ein mindre aktør. Andre er opptekne med å fordømme det.
TC: På veldig kort varsel klarte NFP å byggje ei valkoalisjon som mobiliserte breitt på venstresida og innan arbeidarklassen, innvandrarmiljø, og arabiske og muslimske samfunn, og vann det største pluraliteten av seter. Kva, om noko, er den vedvarande effekten av desse mobiliseringane i møte med høgreregjeringa? Kan denne koalisjonen vere grunnlaget for vidare kamp mot høgresida?
JM: Til ein viss grad. Den 7. september fann det stad demonstrasjonar leia av ungdomsorganisasjonar og La France Insoumise, med støtte frå leiinga i hovudfagrørsla, Confédération Générale du Travail (CGT). Desse fann stad i rundt 150 byar over heile Frankrike. Dei grøne og kommunistane oppfordra folk til å ta til gatene, men Sosialistpartiet gjorde det ikkje. Den 21. september var det ei liknande mobilisering, men den var monaleg mindre. La France Insoumise står i sentrum av denne dynamikken, med andre delar av NFP som av og til vel å delta.
Det er umogleg å seie kva som vil kome ut av ein situasjon med både dynamisk masseaktivisme og mykje motløyse på venstresida. Utan tvil er det viktigaste resultatet på bakken dei 60 000 nye menneska som har meldt seg for å engasjere seg i La France Insoumise og dei mange hundre som har slutta seg til dei ulike revolusjonære organisasjonane.
Jo meir parlamentet er lamma, jo viktigare blir masseaksjonar utanfor parlamentet.
TC: Det er mykje kritikk og skepsis mot NFP frå delar av den revolusjonære venstresida, basert på deltakinga frå det historisk sosialliberale og pro-NATO Sosialistpartiet. Korleis svarer du på denne kritikken? Og korleis forstår du styrkeforholdet innanfor NFP mellom dei ulike delane? Kor stabil trur du koalisjonen vil vere i møte med Barnier-regjeringa?
JM: Ein dannar koalisjonar med folk ein ikkje er samde med. Om La France Insoumise-leiinga hadde sagt: “Vi vil ikkje alliere oss med sosialliberalistane”, ville det vore ei fascistleia regjering i Frankrike i dag. Kvar dag gir gode grunnar til å ikkje stole på dei fleste leiarane i Sosialistpartiet (og i Kommunistpartiet), men det er avgjerande at dei vart pressa nedanfrå til å signere på eit radikalt program for å hindre ei fascistisk regjering.
Som alle politiske krefter i Frankrike i dag, er koalisjonen ustabil, og høgresida i Sosialistpartiet organiserer seg i tilfelle alliansen skulle falle saman. Mellom andre kriser har ei lita gruppe på fire eller fem parlamentsmedlemmar frå La France Insoumise skilt seg ut til høgre, akkompagnert av stor glede i høgremedia. Nokre av dei mindre høgreorienterte medlemmane i Macron si gruppe har forlate han, og dei grøne har også kraftige interne debattar.
Den gode nyhenda er at Macron sin plan A og plan B begge har mislukkast. Plan A var eit raskt val som skulle slå ut ein splitta venstreside og etterlate Macron som “vår einaste forsvarar mot fascismen.” Plan B var å splitte venstrealliansen og setje opp ei “nasjonal einskapsregjering” med høgresida og delar av venstresida utanfor La France Insoumise.
Den store rørsla av streikar og gatemobiliseringar, som er naudsynt og sannsynleg, har større sjanse til å lukkast mot den svake Barnier-regjeringa.
TC: I den grad høgrekreftene, leia av Marine Le Pen sitt RN — som fekk flest stemmer i kvar runde av valet — i botn og grunn gir støtte til Barnier-regjeringa, korleis vurderer du påverknaden den nye regjeringa har på veksten til ytre høgre?
JM: Denne støtta kan vere veldig kortvarig. Men det er tydeleg at fascistane håpar å rykke fram i krisa. For det første vil dei oppnå respektabilitet utanfor sin eigen veljarmasse, spesielt i dei øvre middelklassekrinsane. For det andre vil dei late som dei er det realistiske alternativet til det miskrediterte Macron-styret. Til slutt treng dei å eggje opp sine fascistiske kjerneveljarar med grovt rasistisk retorikk. Det er ei vanskeleg balansegang. I tillegg vil dei byggje partistrukturar lokalt overalt. Så dei har verkelege styrkar, men også mange svake punkt som antifascistane kan angripe. Det er nokre teikn på at antifascistisk aktivitet aukar rundt om i landet, inkludert i La France Insoumise.
TC: Gitt den rolla som La France Insoumise har spelt, og den udiskutable masseoppslutninga frå venstresida og antifascistiske delar av arbeidarklassen, innvandrarar, og arabiske og muslimske samfunn, verkar det tydeleg at revolusjonære sosialistar bør forhalde seg til dette på ein eller annan måte. Samstundes er det noko kritikk mot mangelen eller feilen deira med å skape ein “demokratisk medlemsorganisasjon.” Korleis kan den revolusjonære venstresida forhalde seg til LFI?
JM: Eg var medlem av revolusjonære organisasjonar i Frankrike i over 30 år. Grunnen til at eg ikkje lenger er medlem no, er fordi eg meiner dei tek feil i viktige spørsmål, og haldningane deira til den nye franske venstresida er kjernen i dette.
Framveksten av La France Insoumise dei siste åtte åra representerer ein oppsiktsvekkande suksess for massevenstrereformisme, noko revolusjonære må forstå klart om dei skal reagere riktig.
Dette er ein organisasjon som fekk meir enn 7,5 millionar stemmer i 2022 og som talar om “eit borgarleg revolusjon.” Leiar Jean-Luc Mélenchon kallar det “ei antikapitalistisk kraft som siktar mot økologisk planlegging av økonomien.” Titusenvis av menneske har strøymt til rørsla dei siste månadane. La France Insoumise organiserte eit sommarkurs med 116 møter og meir enn 5 000 deltakarar i august 2024. Dei har sett opp faste kurs for aktivistar, inkludert “Introduksjon til marxisme,” og tek oppbygginga av ein kjerne alvorleg.
La France Insoumise var drivkrafta bak koalisjonen som pressa tilbake fascistane — og det er no den krafta som trekkjer til seg dei beste unge aktivistane. Organisasjonen har lukkast med å endre den offentlege debatten og bryte ned det rådande synet om at “det finst ikkje noko alternativ til nyliberalisme.” Dei har også gjort motstanden mot islamofobi til ein sentral del av venstresida si politikk, noko som har vore fråverande i fleire tiår (sjølv om både La France Insoumise og den revolusjonære venstresida i Frankrike framleis har eit stykke å gå på dette spørsmålet).
Organisasjonen er organisatorisk uavhengig av den gamle reformistiske venstresida (i motsetning til masse-Corbynismen i Storbritannia til dømes). Dei gir no ut bøker, arrangerer helgeskular og foredrag, og ser ut til å bli hegemoniske på den radikale venstresida.
I skarp kontrast til venstrereformistiske grupper i fleire andre land, har leiarskapet i La France Insoumise stått fast på dei to spørsmåla der presset frå etablissementet har vore sterkast: Palestina og politivald. To av leiarane deira, Mathilde Panot og Rima Hassan, vart kalla inn til politistasjonen, skulda for “å støtte terrorisme.”
Mélenchon fekk ei offisiell politimelding mot seg frå Kunnskapsdepartementet fordi han kritiserte den ekle haldninga til rektoren ved Universitetet i Lille, som forbaud gruppa si førelesing om folkemordet i Gaza. Eit høgreradikalt politifagforbund organiserte ein demonstrasjon framfor La France Insoumise sitt hovudkvarter for ei tid tilbake. Kort sagt, La France Insoumise er gravitasjonssenteret for radikal venstrepolitikk.
Framveksten deira er eit resultat av to fenomen. For det første er det generaliseringa av politisk klassemedvit i Frankrike etter dei store politiske streikane i 1995, 2006, 2010, 2013, 2019 og 2023 (mot angrep på pensjonar eller arbeidslovgjeving), og dei folkelege opprøra i 2005, 2018 og 2023 (mot politivald eller landsbygdfattigdom). For det andre var det svakheita og splittinga av den revolusjonære venstresida, som vi gjerne skulle sett hadde blitt hegemonisk. Resultatet er ei massereformistisk venstreside, sett på som ein open vilje til å revurdere heile samfunnet.
Det ville vore katastrofalt for revolusjonære å sjå på denne nye krafta hovudsakleg som uønskt konkurranse. Å sjå titusenvis av nye aktivistar strøyme til for å forsvare ein «borgarleg revolusjon» og «spektakulære endringar» bør glede kvar einaste marxist. «Debatt, debatt, debatt» bør vere prioriteten—ikkje «fordøm, fordøm, fordøm!» Det er essensielt å starte med å forstå kva tilhøvet mellom La France Insoumise og arbeidarinteresser er, ikkje å starte med kva effekt veksten til LFI vil ha på våre små organisasjonar.
Det er enkelt å lese kva dei store avisene på den franske revolusjonære venstresida har skrive om La France Insoumise dei siste åra. Organisasjonen blir nesten aldri nemnt, bortsett frå for å fordømme utvalde handlingar, taktikk eller slagord. Du finn nesten inga debattar med representantane deira, og heller ikkje broderlege, djuptgåande artiklar som forklarer samanhengar eller usemje. Eg meiner desse to typane artiklar burde vore med i kvart einaste nummer av kvar einaste publikasjon.
Mélenchon har skrive sju bøker dei siste ti åra. Eg har ikkje vore i stand til å finne ei bokmelding av nokon av dei i dei viktigaste publikasjonane på den franske ytre venstresida.
Denne tendensen til å vurdere andre parti på venstresida på ein sekterisk måte har ført til alvorlege feil, som har skore ytre venstre av frå dei mest lovande nye massane av aktivistar. Eg vil nemne tre døme.
Under presidentvalet i 2022 stilte to separate trotskistiske kandidatar mot Mélenchon og fekk 0,56 og 0,77 prosent av stemmene (mot Mélenchon sine 21,95 prosent). I tillegg handla kampanjen til den minst upopulære, Philippe Poutou, mest om radikale reformer, ikkje revolusjon.
Så, for to månader sidan, braut nokre av parlamentsmedlemmane frå La France Insoumise ut av partiet etter å ha førebudd ein ny organisasjon (L’Après — L’Association pour la République écologique et sociale). Det blir etter kvart klart at denne formasjonen faktisk vil vere mindre venstreorientert. Mykje av ytre venstre støtta splitten og held fram med å støtte den vesle organisasjonen som vart fødd av dette, med å syne til bekymringar om demokrati innanfor La France Insoumise.
Og for det tredje har ytre venstre, med nokre få heiderlege unntak, nekta å motseie og kjempe mot dei forferdelege svertekampanjane mot Mélenchon og andre leiarar i La France Insoumise. Desse kampanjane er liknande dei som blei køyrt mot Corbyn i Storbritannia for nokre år sidan, med skuldingar om at han er antisemitt og “venn av Vladimir Putin”, og så vidare.
Då det gjeld kva slags organisasjon La France Insoumise byggjer: Misnøgd med resultata frå dei tradisjonelle radikale venstrepartia i Frankrike, som ofte er oppslukt av endelause fraksjonskampar, ønska leiinga å prøve noko anna. Partiet har ikkje formelt medlemskap, ingen kan bli ekskludert, representantar ved nasjonale delegatmøte blir vald ved loddtrekning, og lokale aksjonsgrupper er svært autonome. Programmet er meint å halde organisasjonen saman.
Revolusjonære kan vere einige eller ueinige med desse metodane (sjølv om ingen spør om vår meining, for å vere klar), men dei gir opphav til ein situasjon som har fordelar for marxistar. Du kan vere ein aktivist i La France Insoumise og medlem av ein annan organisasjon. Du kan ope publisere di eiga avis og halde dine eigne møte.
Personleg skjønar eg ikkje kvifor revolusjonære ikkje vil arbeide ope innanfor La France Insoumise. To eller tre trotskistgrupper gjer det, og held på si uavhengige stemme. Men til og med grupper som føretrekkjer å halde seg utanfor, burde vere ti gongar meir interesserte enn dei er i å debattere med folk frå La France Insoumise om dei mange viktige spørsmåla som den noverande krisa reiser.
Sjølv om ytre venstre gjer viktig arbeid med å bygge opp rørsler, er dei ein liten aktør og må anerkjenne dette. Mest av alt har vi å tilby idear, analyse og historie.
Mange debattar førekjem i La France Insoumise. Korleis skal vi forstå kvinneundertrykking? Korleis kan eit radikalt program gjennomførast? Kva bør vi meine om dyrevernsrørsla, privilegieteori, imperialismekrisa eller venstrepatriotisme? Marxistar har eit stort bidrag å gi i desse diskusjonane.
Det finst også mange alvorlege usemjer mellom marxistar og leiinga i La France Insoumise om fransk imperialisme, parlamentet si rolle, potensialet for grunnlovsreform, og så vidare.
Men i La France Insoumise har vi ein attraktiv, dynamisk masseorganisasjon som ser etter ein “borgarrevolusjon”. Vi marxistar vil ha ein arbeidarrevolusjon. Men i ein situasjon der 90 prosent av arbeidarklassen ikkje ser noko klar skilnad mellom dei to, er det betre å vere inne i salen og diskutere vegen vidare enn å stå i busskuret på andre sida av vegen og leite gjennom listene over taktiske avgjersle frå La France Insoumise for å finne noko å fordømme.
Frå: https://www.counterfire.org/article/the-post-election-challenge-in-france/